Zirlaite leh Zirtirtute Rilru Putzia Duhthusam

Nimin chu kan hnathawhna hmunah Award pakhat kan buaipui a. Kum tina an lo tih thin angin International Trade lama Doctorate degree hmutute’n an thesis an rawn thehluh chu a tha ber thlang chhuak turin endiktu thlan bikten enhona nei a. Hei hi tun kuma endiktute an thut ho vawi hnihna leh a hnuhnung ber a ni a. Lawmman pakhatna dawngtu tur an thlang nghal a. An vai hian India rama University tha ber bera Professor te leh mi thiam filawrte an ni. Chung endiktu te zingah chuan Jawaharlal Nehru University (JNU) a kan kal laia kan zirtirtunu Prof. Jayati Ghosh a lo tel ve hlauh mai a. Kum nga chuang kan inhmu tawh lova. Min hai nghe nghe a. Ka han insawi nak chuan, “E, Fanai, min ngaidam rawh ka lo hai palh che a ni. Khatianga suit nen necktie nen khan ka la hmu ngai reng reng lo che a, kum a lo rei leh bawk tawh nen, I hmel ka hmuh hnu a ang ka lo ti reng a ni”, a ti a, kan nui ta hawk hawk a. Anni tan chuan kumtin mai hian zirlai za engemawzat an zirtir chhuak a, kum nga chhung chuan zirlaite hmel zawng zawng hriat pawh a har hle ngei ang. Tichuan, JNU ka chhuahsan hnua ka chanchin te ka hrilh thuak thuak a, University chungchangte kan sawi a, kan hlim dun hle mai.

Prof. Jayati te ang an thatna em em mai chu an zirlaite an ngaihtuah em em mai a. Zirlaiten zirna chungchangah harsatna an neih chuan engtiklai pawhin tanpui turin an inkau reng a, an inah pawh pan mai theihin an inhawng reng a ni. Tum khat chu presentation ka neih tur material ka duh zawng ka hmuh loh avangin ka va phone a. Ani chuan a thuziak thar ber chhuah pawh a la chhuah loh min rawn email ta mai a. Ka mamawh ka hmuh chu ka lawm rualin, khati tak maia min tanpui a duhna khan min hneh a ni. Mizoram lama zirlaite leh zirtirtute inkarah chuan hetianga inpawhtawnna tak tak hi a la awm lovin ka hria. Tin, India rama economist tha berte zingah an tel nachungin an inchhuang hmel hi hmuh tur a awm lo. Thiamna hi an ngaihlu em em mai a, anni pawh hriatna leh thiamna umin leh mi dangte hnena an thiamna pein an hun zawng zawng an hmang ral tih mai tur a ni. Class buai taka kan kal a, assignment chungchangah zirlaiten kan pawh buai viau lai pawhin Prof. C.P. Chandrasekhar nen hian Frontline Magazine-a kar tin an thuziak chhuah an thulh chuang lova, research paper tha tak hi journal tha tak takah hian a lo chhuak leh hman reng thin. An hun hman danah zir tur a tam hle mai.

He thil kan buaipui lai hian Mizorama kan zirna dinhmun te ka ngaihtuah a. India rama zirna hmun tha ber berah te zirlai thenkhat an luh theih laiin zirlai tam zawkte erawh chu Zoram chhungah an zir a ngai thin. Hetah hian zirlaite leh zirtirtute an pawimawh dun em em in ka hria a, hmun danga zirna hmun el rana tan kan lak ve a pawimawh hlein ka hria a. Hemi tuma Award dawng tur an thlan dawn hian, thesis zingah a tha ber dinhmun thleng phak chiah si lo, nimahsela endiktuten an ngaihhlut em em mai pakhat a awm a. Chu thesis an ngaihhlutna chhan chu University lar em em pawh ni si lo leh Professor tha tak awm lohna hmun tih an hriat tlan reng atangin thesis tha tak mai a rawn chhuak thei tlat mai chu ropui an ti em em mai a. Mimal thawh hah rah liau liau a ni tih a lang chiang em em mai, certificate emaw pek kan duh a ni; ani ang zirlai dangte pawh hemi hmang hian fuiha an awm kan duh bawk a ni an ti tlat ta mai a. An rawt ang chuan commendation letter pek ve remtih a ni ta a.

Heng zirtirtute rilru putzia hi a fak tlak hle in ka hria. A ti tha ber an en mai a ni lova, harsa chung chung pawha tumruh taka thiamna muala theihpatawp chhuaha midangte khum tuma tan la peihte chu tan khawh zel turin fuih an duh a ni. Chungte chu chawimawi an duh mai ni lovin, midangte pawhin anmahni atanga inzir turin an duhsak bawk a ni. Hetiang ang rilru hi Zorama zirtirtute rilru putzia ni thei ngei sela a va han duhawm dawn ve le. Zirlaite tan pawh khawi hmunah pawh zir sela midangte khum tumna rilru nena tumruh taka an beih a pawimawh hle; chu chu hlawhtlinna kailawn a ni. Hetiang anga zirtirtute leh zirlaite’n rilru an put chuan Mizoram hian reiloteah thiamna lamah nasa takin hma a sawn phah ngei ang.

(March 8, 2008, Mumbai)